1. MİSYON
Bir yönetim kavramı olarak misyon, işletmenin ne yapmak ve hangi amaçla yapmak üzere kurulduğunu, kendisini nasıl görmek istediğini, özetle işletmenin varlık nedenini ifade eder.
•Neden varız,
• Ne iş yaparız,
•Kime hitap ederiz.
1.1. Misyon İfadesinin İçermesi Gereken Unsurlar Nelerdir.
· Örgütün ürettiği temel mal ve hizmetler
· Kurumun hangi müşteri kitlesine veya pazara hitap ettiği
· Kurumun kullandığı teknolojilerin neler olduğu
· İşletmenin genel iş yapma felsefesi
· Örgütün uzun vadede kar, büyüme ve hayatta kalma amaçları
· Örgütün coğrafi faaliyet sahası
· Müşteri beklentilerine karşı hassasiyet
· Kaliteye karşı hassasiyet
· Örgütün amaçların ulaşmaya çalışırken kullandığı jenerik strateji
1.2. Misyon ifadesini destekleyen görüşler
- Varlık nedenini yazılı hale getirerek açıklayan bir işletmenin tüm çalışanları neyi neden yaptıklarını daha iyi anlamakta, inisiyatif kullanabilmekte ve kendi kişisel yeteneklerinin işletmeye nasıl katkıda bulunabileceğine daha iyi karar verebilmektedir.
- Misyon açıklaması işletmelerin toplumdaki imajını belirlemektedir.
- Misyon açıklandığı ve özellikle üst kademe yönetim tarafından benimsendiği durumlarda, işletmelerin gereksiz büyümeleri ve ilgisiz sektörlere girmeleri önlenmektedir.
- Misyon açıklamaları motivasyon ve ekip çalışmasına ortam hazırlamaktadır.
- İşletmeler stratejik plan ve programları daha rahat yapma ve değerleme imkânlarına kavuşmaktadır.
- İşletmelerin faaliyet sonuçlarını değerlemek daha sağlıklı ve kolay olmaktadır.
- Misyon ifadesi bulunan firmaların, bulunmayanlara göre hisse senedi getirileri iki kat daha fazla (Rarick, 1995)
- Misyon cümleleri ile örgütsel performans arasında ilişki (Bart ve Baetz, 1998)
- Örgüt misyonunun geliştirilmesine katılan çalışan ve yöneticilerin örgüte bağlılığının artması mümkündür.
- Örgütün temel amaçları konusunda hem fikir olunur
- Örgütün odağını netleştirmesine de yardımcı olur (Dess ve Miller, 1993).
- Kamuoyu, işletmeleri daha iyi değerlemekte ve halkla ilişkiler daha rahat yürütülmektedir.
- Misyon açıklamaları işletmeleri yapbozlardan ve zikzaklardan kurtarmaktadır.
1.3. Misyon ifadesini eleştiren görüşler
- Misyon belirleme ve bunu yazılı hale getirme kolaylıkla yapılabilecek bir iş değildir.
- Açıklanmış ve yazılı hale getirilmiş misyon ifadeleri işletmeleri bağlar ve esnekliklerini kaybettirir.
- İşletmelerin içinde bulunduğu iç ve dış koşullar o kadar hızlı değişmektedir ki, işletmelerin bu şekilde kendilerini bağlayıcı açıklamalarda bulunmaları yanlıştır.
- Misyon açıklamaları çoğu kez bir iyi niyet ifadesi ve halkla ilişkiler aracı olmanın ötesine gitmemekte, pek çok işletmenin söyledikleri ile yaptıkları birbirini tutmamaktadır.
1.4 Misyon Ne zaman Değiştirilir?
Misyonun, kendisini oluşturan öğelerde (ne üretilecek? kimin için üretilecek? hangi değer ve teknolojilerle üretilecek?) radikal farklılaşma yaşandığında içeriğinde değişikliklere gidilebilir.
1.5. Bir işletmenin misyonun belirlenmemesi durumunda ortaya çıkabilecek sorunlar nelerdir?
Misyonu tanımlanmamış bir işletmede organizasyonun ortak amaçları ve stratejileri belirlenemez, organizasyonun benzerlerinden ayrılması sağlanamaz, işletmenin tüm personeli neyi neden yaptığını daha iyi anlamakta zorlanır böylece motivasyonun sağlanmasında sorunlar yaşanır, çalışanlar karar alırken inisiyatif kullanamaz ve sahip olduğu yetenekleri işletme için daha etkili bir şe kilde kullanabilme fırsatı yakalayamaz. Özetle bir işletmede misyon bildirgeleri olmazsa işletmedeki hem birimlere hem de çalışanlara ortak bir yön verilemez. Vizyon oluşturulamaz.
2. Vizyon
Vizyon, örgütün kendisini gelecekte görmek isteği noktadır.
2.1. Westley ve Mintzberg’e göre klasik vizyon oluşturma adımları nelerdir
- Örgüte dair gelecekteki durumun tahayyül edilmesi
- Bu tahayyülün takipçilere etkin biçimde aktarılması
- Takipçilerin vizyonu gerçeğe dönüştürebilmeleri için güçlendirilmeleri
2.2. Vizyon nasıl paylaşılır hale getirilir
- Çalışanların vizyon süreçlerine katılımı
- Çalışanların bireysel vizyonları ile örgüt vizyonunun mümkün olduğunca uyumlu hale getirilmesi
- Yöneticilerin çalışanları ikna süreçleriyle
2.3. Vizyon neden önemlidir
- Örgüt genç ve parlak çalışanları örgüte çekebilir ve örgütte tutabilir
- Örgüt; karlılık, hisse senedi getirisi, yeni ürün geliştirimi gibi sonuçlarını güçlendirebilir.
- Sürdürülebilir rekabet avantajı yaratabilir (David, 2011; Gill, 2006; Kantabutra, 2010; Lipton, 1996).
3. Amaç
Amaçlar (Goals); kurumun erişmeye çalıştığı uzun dönemli genel sonuçlar olarak tanımlanabilir.
3.1. Amaçların Taşıması Gereken Özellikler
- Açık
- Gerçekçi
- Esnek
- Ölçülebilir
- Uygulayıcılar tarafından benimsenmeli
- Motive edici
- Birbirleriyle uyumlu
- Zamanla sınırlı
4. Hedef
Hedefler (Targets) ise amaçlara erişmek için gerekli olan kısa dönemli aşama durumlarını oluşturur.
5. Plan
Planlar (Plans) ise bu amaç ve hedeflere nasıl ulaşılacağına ilişkin yollardır.